Rapport li ħareġ dan l-aħħar mill-Organizzazzjoni Internazzjonali tax-Xogħol (ILO) ikkonkluda li iktar ma jkun għoli n-numru ta’ impjegati koperti minn ftehim kollettiv, inqas ikunu d-differenzi fil-pagi. Barra minn hekk, dan ir-rapport kompla jikkonferma l-evidenza eżistenti li n-negozjar kollettiv – il-proċess ta’ negozjar volontarju bejn min iħaddem u organizzazzjoni waħda jew aktar tal-ħaddiema – jista’ effettivament inaqqas l-inugwaljanza fil-pagi, kemm f’intrapriża, settur jew industrija. Ir-rapport ikkonkluda wkoll li n-negozjar kollettiv kien importanti biex jittaffa l-impatt tal-kriżi tal-Covid-19

Dawn il-konklużjonijiet huma s-sejbiet ewlenin tar-Rapport tad-Djalogu Soċjali 2022: Negozjar kollettiv għal irkupru inklużiv, sostenibbli u reżiljenti li huwa bbażat fuq reviżjoni li saret madwar 80 pajjiż f’livelli differenti ta’ żvilupp ekonomiku u l-qafas legali u regolatorji f’125 pajjiż.

Madankollu, il-fattur kruċjali ta’ dan id-dibattitu jiddependi fuq is-sħubija fi trejdjunjins. Ma jistax ikun hemm negozjar kollettiv jekk il-ħaddiema ma jissieħbux f’organizzazzjoni tal-ħaddiema. Din il-kunsiderazzjoni hija ta’ rilevanza kbira għall-kuntest Malti, fid-dawl tal-isfidi li qed jiffaċċjaw il-ħaddiema, speċjalment dawk bi dħul baxx li huma l-aktar f’riskju għall-isfruttament. Dan huwa l-punt li l-UHM Voice of the Workers ilha tħambaq fuqu għal numru ta’ snin. Waqt il-konferenza ta’ Jum il-Ħaddiem, il-Kap Eżekuttiv tal-UHM Josef Vella sostna li waħda mis-soluzzjonijiet fil-ġlieda kontra l-abbużi u l-prekarjat kienet is-sħubija ‘protettiva’ fit-trejdjunjins. Dispożizzjoni bħal din m’għandhiex tapplika b’mod ġenerali għax ma nemmnux li kulħadd jinsab fl-istess sitwazzjoni. Madankollu, huwa fatt innegabbli li hemm kategoriji ta’ ħaddiema li qatt mhu se jkunu jistgħu jissieħbu fl-union tal-għażla tagħhom sakemm ma jkunx hemm xi tip ta’ intervent minn barra. L-industrija tal-kostruzzjoni hija każ ċar.

Kif jista’ jkun li f’Malta m’hemmx ħaddiem wieħed fl-industrija tal-kostruzzjoni li hu membru ta’ trejdjunjin, minkejja li dan huwa wieħed mill-aktar impjiegi riskjużi fis-suq? Kif l-ebda ħaddiem tal-kostruzzjoni qatt ma ġietu f’moħħu li jissieħeb f’unjin biex biex issir pressjoni u tittejjeb is-saħħa u s-sigurtà fuq il-post tax-xogħol? L-istess japplika, għalkemm mhux fl-istess grad, għal kategoriji oħra bħal platform workers, cleaners u titoli biex securities. Huwa għalhekk li l-UHM qed tappoġġja mudell pjuttost paternalistiku tas-sħubija ‘protettiva’ f’unjin għall-ħaddiema bi dħul baxx. Tajjeb  ngħidu li ma kien hemm l-ebda problema biex inkunu paternalistiċi meta ttieħdet id-deċiżjoni jiżdiedu d-deputati parlamentari nisa permezz tal-mekkaniżmu tal-kwota. Għalhekk għaliex għandna nimxu b’riga differenti mal-ħaddiema vulnerabbli?

F’dan ir-rigward, il-gvern – li huwa l-akbar employer f’Malta – għandu jagħti l-eżempju. Il-Kap Eżekuttiv tal-UHM Josef Vella appella għall-implimentazzjoni tal-prinċipju ta’ sħubija protettiva fi trejdjunjins għall-ħaddiema tal-kuntratturi privati ​​li jagħtu servizz f’entitajiet pubbliċi permezz ta’ outsourcing. Ġaladarba, dawn l-impjegati jkunu ħielsa li jissieħbu fi trejdjunjin tal-għażla tagħhom, jibdew jibbenefikaw minn negozjar kollettiv u għalhekk jibdew jindirizzaw id-diskriminazzjoni kontinwa li biha l-ħaddiema li jagħmlu l-istess xogħol qed jitħallsu b’rati differenti. Pass bħal dan mhux biss ikun konformi mal-manifest tal-gvern favur it-tisħiħ tas-sħubija fit-trejdjunjins, id-djalogu soċjali u n-negozjar kollettiv, iżda aktar importanti minn hekk ikun pass ’il quddiem sinifikanti għall-ħaddiema vulnerabbli.