L-aħħar forti tal-era kolonjali f’riskju li jintilef
L-aħħar forti tal-era kolonjali f’Malta, li jmur lura għas-snin tletin meta s-sħab tat-Tieni Gwerra Mondjali kienu fuq l-orizzont, jinsab f’riskju serju li jintilef għal dejjem. Ħaġa tal-iskantament kif din l-istallazzjoni militari, il-Forti Campbell, ma tfarrkitx mill-għadu – iżda issa qegħda f’riskju li tintilef minħabba l-vandaliżmu, is-serq u l-elementi. Minkejja dan, uħud mill-karatteristiċi uniċi ta’ dan il-forti għadhom jidhru fosthom il-ħajt mad-dawra, stallazzjonijiet fejn kien hemm l-artillerija, kmamar tal-uffiċjali, il-kamra tal-ġeneratur u anke l-kwartieri fejn kienu jgħixu s-suldati.
Il-Forti Campbell jinsab li f’Selmun u jħares fuq ir-riħ tal-Gżejjer ta ’San Pawl. Għandu valur arkitettoniku u storiku kbir billi jirrappreżenta bidla evoluzzjonarja fid-difiża militari tal-gżira. Għall-ewwel darba, l-awtoritajiet militari kellhom jiffaċċjaw theddida mill-ajru, li fil-prattika kienet tfisser li l-fortifikazzjonijiet preċedenti mibnija ftit għexieren ta’ snin qabel ma saru prattikament bla użu. Il-forti ġie dekummissjonat ftit snin wara t-Tieni Gwerra Dinjija iżda baqa’ fi stat relattivament tajjeb sal-bidu tas-sebgħinijiet meta s-sit kien għadu mgħasses. Minn dakinhar, is-sit ġie vandalizzat għal partijiet tal-metall bħat-travi tal-ħadid li jżommu s-soqfa, bir-riżultat li ħafna mill-kmamar ġġarraf. Madankollu, il-forti għadu attrazzjoni ewlenija hekk kif ħafna nies iżuruh fi tmiem il-ġimgħa.
Madwar għaxar snin ilu, il-kunsill lokali tal-Mellieħa kien beda taħditiet mal-gvern ċentrali biex jieħu s-sit bħala parti minn pjan biex jirrestawrah permezz tal-fondi tal-UE. Sfortunatament, il-proġett qatt ma mmaterjalizza billi l-art qatt ma ġiet devoluta lill-kunsill. Fl-2014 il-Prim Ministru Joseph Muscat kien ħabbar l-intenzjoni tal-gvern li jirrestawra s-sit possibbilment permezz tal-ħruġ ta’ espressjoni ta’ interess. Dak iż-żmien kienu qed isiru taħditiet, iżda qatt ma nstema’ xejn aktar. Sadanittant, minn żmien għal żmien kien hemm diversi għajdut inkluż proposta biex isir shooting range. Fil-preżent dan is-sit mhux biss jinsab abbandunat, iżda hemm ukoll periklu għas- minħabba li ħafna mill-istrutturi m’għadhomx sodi waqt li partijiet taħt l-art qed jisfrondaw.
Għalkemm is-sit jeħtieġ investiment enormi biex jiġi riabilitat, il-post għandu valur kbir minħabba l-pożizzjoni mal-kosta tal-grigal tal-Gżejjer Maltin. Il-Forti Campbell għandu l-potenzjal li jinbidel f’mużew tat-Tieni Gwerra Dinjija bħal ma huma l-attrazzjonijiet li jinsabu tul il-bajja tan-Normandija fi Franza. Ma ninsewx li fit-Tieni Gwerra Dinjija iż-żona kienet ġiet identifikata mill-għadu bħala sit possibbli għall-invażjoni mill-qawwiet tal-Assi.
Dan is-sit jista jaqdi żewġ skopijiet ewlenin – attrazzjoni storika u fl-istess ħin spazju miftuħ tant meħtieġ fil-kampanja. Il-gvern jista’ jagħżel li joħroġ espressjoni ta’ interess, inkluża l-possibbiltà li jinvolvi studenti mill-fakultà tal-arkitettura. Hemm ukoll il-possibbiltà li tinħoloq sħubija ma’ NGO biex tieħu ħsieb is-sit, kif inhu l-każ b’Fondazzjoni Wirt Artna fil-Forti Rinella.
Ir-restawr tal-Forti Campbell jidħol perfettament fl-istrateġija tal-gvern li jgħolli l-prodott turistiku Malti. Sfortunatament, ħafna drabi traskurajna l-wirt kulturali u storiku tagħna. Din hija opportunità tad-deheb li m’għandhiex tintilef.