L-iskandlu dwar il-karti tal-identità Maltin tefa’ dell mudlam fuq ir-reputazzjoni tal-pajjiż, kemm fi ħdan l-Unjoni Ewropea kif ukoll lil hinn. Dak li beda bħala sensiela ta’ xnigħat u każi iżolati issa eskala fi kriżi sħiħa, b’implikazzjonijiet serji għas-sigurtà nazzjonali, il-pożizzjoni internazzjonali, u l-fiduċja taċ-ċittadini fil-kapaċità tal-gvern li jipproteġi d-drittijiet l-aktar bażiċi tagħhom.

Dan l-iskandlu jmur lil hinn mis-sempliċi ħruġ ta’ dokumenti frawdolenti. Jolqot il-qalba tal-kredibilità ta’ Malta bħala membru tal-UE. Il-karta tal-identità Maltija, darba simbolu ta’ fiduċja u sigurtà, issa saret dokument suspettuż. Diġà hemm rapporti inkwetanti ta’ ċittadini Maltin li qed jiġu rifjutati d-dħul barra minn Malta, partikolarment fl-UE, minħabba suspetti dwar l-awtentiċità tal-karti tal-identità tagħhom. Dan l-iżvilupp mhuwiex biss inkonvenjent; huwa sinjal ċar li stati membri oħra tal-UE jistgħu jkunu qed jitilfu l-fiduċja fil-kapaċità ta’ Malta li żżomm l-integrità tas-sistema tal-identità tagħha.

L-avviż tal-ambaxxata Maltija fl-Italja, li jħeġġeġ liċ-ċittadini Maltin biex iġorru l-passaporti tagħhom minflok ma jiddependu biss fuq il-karti tal-identità tagħhom, iżid biss it-tħassib. Filwaqt li l-ambaxxata tattribwixxi dan il-parir għal żieda fis-serq, iż-żmien iqajjem mistoqsijiet serji. Dan sar verament miħabba serq, jew ammissjoni indiretta li d-dokumenti tal-identità Maltin mhux qed ikunu fdati minn awtoritajiet barranin? In-nuqqas ta’ trasparenza mill-awtoritajiet ikabbar biss l-ispekulazzjoni.

Dwar dan l-iskandlu tnediet inkjesta maġisterjali, iżda dan sar biss fuq insistenza tal-eks Deputat tal-PN Jason Azzopardi. Dan huwa xokkanti, meta wieħed iqis l-iskala tal-allegat skandlu, li jinvolvi sa 18,000 karta tal-identità frawdolenti. Fejn huma r-regolaturi? Fejn hu s-sens ta’ urġenza tal-gvern? Il-passività tal-awtoritajiet tindika jew inkompetenza kbira jew attentat intenzjonat biex titnaqqas is-serjetà tal-kas. L-ebda xenarju ma jispira fiduċja.

L-implikazzjonijiet ta’ dan l-iskandlu huma profondi. Kif jistgħu ċ-ċittadini Maltin ikunu ċerti li l-identitajiet tagħhom ma ġewx kompromessi? Is-sempliċi ħsieb li barrani jista’ jiġi reġistrat fl-indirizz tiegħu, jew li l-identità tiegħu tista’ tiġi duplikata, huwa tal-biża’. Il-potenzjal għall-abbuż huwa immens, u s-silenzju minn dawk li għandhom il-poter u r-responsabbiltà ifisser ħafna.

It-tħassib dwar is-sigurtà huwa mija fil-mija ġustifikat. Il-karta tal-identità mhix biss biċċa plastik; hi portal għal numru kbir ta’ drittijiet u privileġġi, inkluż il-moviment ħieles fl-UE. Jekk l-integrità ta’ din is-sistema tiġi kompromessa, hekk ukoll isir għas-sigurtà taz-Zona Schengen. Il-potenzjal li l-kriminali, jew saħansitra t-terroristi, jisfruttaw dan ir-racket huwa prospett tal-biża’ li ma jistax jiġi injorat.

L-inqas li jistħoqqlu l-pubbliku Malti huwa ċarezza u azzjoni deċiżiva mill-mexxejja tagħhom. Il-gvern għandu jersaq ’il quddiem u jinforma lill-pubblika dwar is-sitwazzjoni. Din mhux kwistjoni biss dwar responsabbiltà; hi kwistjoni biex terġa’ tingħata l-fiduċja fis-sistema u li tiġi żgurata s-sigurtà taċ-ċittadini Maltin.

Sfortunatament, kif saru l-affarijiet s’issa, fosthom in-nuqqas ta’ trasparenza u t-tkaxkir tas-saqajn biex il-kwistjoni tiġi ffaċċjata b’mod dirett, ma jispirawx fiduċja. In-nuqqas ta’ azzjoni tal-gvern mhux biss qed jipperikola r-reputazzjoni tas-sistema tal-karta tal-identità Maltija iżda qed idgħajjef ukoll il-fiduċja tal-poplu fir-rappreżentanti eletti tiegħu.

L-awtoritajiet Maltin għandhom iniedu investigazzjoni fuq skala kbir, iżommu lil dawk responsabbli għal għemilhom, u jieħdu passi immedjati biex terġa’ tiġi rrestawrata l-integrità tas-sistema tal-karta tal-identità. Jekk mhux se jsir dan ikun ifisser li se tkompli titnawwar il-fiduċja pubblika u fuq kollox li min hu responsabbli ma jkunx qed jaqdi dmiru.