Il-Parlament u l-Kunsill laħqu ftehim dwar regoli ġodda biex jinċentivaw lill-pajjiżi tal-UE biex jakkwistaw b’mod konġunt prodotti tad-difiża u jappoġġjaw l-industrija tad-difiża tal-UE. Ir-regolament il-ġdid, miftiehem b’mod informali miż-żewġ leġiżlaturi tal-UE, se jistabbilixxi strument għal żmien qasir biex jagħti spinta lill-industrija tad-difiża Ewropea permezz ta’ akkwist komuni (EDIRPA), sal-31 ta’ Diċembru 2025. L-għodda għandha tgħin lill-istati membri isaħħu d-difiża l-aktar urġenti u kritika tagħhom, speċjalment id-dawl tat-trasferiment ta’ armi lejn l-Ukrajna, b’mod volontarju u kollaborattiv.

Għandha tgħin ukoll biex trawwem il-kompetittività u l-effiċjenza tal-bażi teknoloġika u industrijali tad-Difiża Ewropea (EDTIB), inklużi l-SMEs u l-kumpaniji b’kapitalizzazzjoni medja, billi żżid il-manifattura u tiftaħ il-ktajjen tal-provvista għall-kooperazzjoni minn pajjiż għall-ieħor. Mill-inqas tliet stati membri huma meħtieġa biex jattivaw l-akkwist komuni, li se jkopri prodotti tad-difiża kif definiti fl-Artikolu 2 tad-Direttiva 2009/81/KE.

Baġit u rwol tal-pajjiżi assoċjati

In-negozjaturi tal-Parlament u tal-Kunsill qablu fuq baġit ta’ €300 miljun biex jiffinanzja l-implimentazzjoni tal-istrument. L-UE se tikkontribwixxi sa 20% għal kull xiri tal-valur stmat tal-kuntratt ta’ akkwist komuni, għal kull konsorzju ta’ stati membri u pajjiżi assoċjati.

Biex jibbenefikaw minn dawn il-fondi, entitajiet b’kuntratti ta’ akkwist komuni se jkollhom jiġu stabbiliti fl-UE jew f’pajjiżi assoċjati (inklużi membri tal-EFTA taż-Żona Ekonomika Ewropea – jiġifieri l-Islanda, il-Liechtenstein u n-Norveġja).

Waqt it-taħditiet, il-MPE kisbu li l-istati membri li qed jieħdu sehem f’akkwist konġunt jistgħu wkoll jaqblu li jixtru prodotti tad-difiża flimkien mal-Ukrajna u l-Moldova.

Monitoraġġ u rappurtar

Il-Kummissjoni se tevalwa l-impatt u l-effettività tal-azzjonijiet meħuda taħt l-EDIRPA mat-tmiem tal-programm. Se tidentifika nuqqasijiet possibbli u dipendenzi kritiċi fuq pajjiżi terzi mhux assoċjati dwar materja prima, komponenti u kapaċitajiet ta’ produzzjoni u tipproponi miżuri ta’ mitigazzjoni.

Il-passi li jmiss

Dan il-ftehim informali issa jrid jiġi approvat kemm mill-Parlament kif ukoll mill-Kunsill biex jidħol fil-liġi. L-EDIRPA se tikkumplimenta l-Faċilità Ewropea għall-Paċi, li tappoġġja d-deċiżjoni tal-istati membri li jipprovdu tagħmir tad-difiża lill-Ukrajna u ttejjeb il-koordinazzjoni kif miftiehem fil-Boxxla Strateġika għas-sigurtà u d-difiża, approvat mill-Kunsill fl-2022.