L-elezzjoni tal-Parlament Ewropew tat-8 ta’ Ġunju ħadet kemm lil min kien għamel l-istħarriġ tal-opinjoni pubblika kif ukoll liż-żewġ partiti ewlenin, wara li kontra dak mistenni d-differenza bejniethom naqset għal 8,454 vot biss. Dan huwa kuntrast qawwi mar-rebħa kbira tal-Labour ta’ sentejn ilu, meta rebħu b’maġġoranza qrib l-40,000 vot. It-tbassir ta’ qabel l-elezzjoni kien qed juri li l-vantaġġ Laburista kien se jkun ta’bejn 24,000 sa 30,000 vot. Ir-riżultat mhux mistenni wassal għal mewġa ta’ entużjażmu fost il-partitarji tal-Partit Nazzjonalista, filwaqt li l-partitarji Laburisti kienu diżappuntati bil-kbir.

F’dan il-kuntest, id-dikjarazzjonijiet li din l-elezzjoni timmarka bidla fix-xenarju politiku għax potenzjalment tfisser li l-PN jista’ jerbaħ l-elezzjoni ġenerali tal-2027 jidhru ġustifikat.

Riżultat surreali

Statistikament, l-elezzjoni tat-8 ta’ Ġunju wasslet biex il-PL rebaħ maġġoranza relattiva, bil-PN fit-tieni post u l-kandidati indipendenti għal darb’oħra jonqsu milli jiksbu siġġu. B’hekk, fuq il-karta, il-PL ħareġ bħala l-uniku rebbieħ. Madankollu, l-atmosfera kienet pjuttost differenti, bil-partitarji tal-PN iħossuhom sodisfatti wara snin ta’ diżappunti kbar u l-partitarji Laburisti kienu taħt xokk. Dan is-sentiment kompla jiġi enfasizzat mis-silenzju tal-midja Laburista u ċ-ċelebrazzjoni sfurzata quddiem il-kwartieri tal-PL, li damet biss madwar siegħa.

100,000 baqgħu d-dar… bħal fl-2019

Analiżi aktar profonda turi li 27% tal-votanti eliġibbli ma vvutawx jew saħansitra ma ġabrux id-dokumenti tal-vot tagħhom. Din il-parteċipazzjoni tirrifletti l-elezzjonijiet tal-MPE tal-2019, fejn aktar minn 100,000 votant baqgħu id-dar. Din l-apatija konsistenti tal-votanti trid tiġi kkunsidrata meta jiġu evalwati l-implikazzjonijiet politiċi. Għall-PL, dan it-tqabbil jindika sinjali inkwetanti ta’ popolarità li qed tonqos, bil-maġġoranza tinżel minn 42,656 għal 8,454. Madankollu, l-ebda partit politiku ma jibqa’ jerbaħ bil-kbir għal dejjem, u l-PL x’aktarx li qed segwi ċiklu politiku naturali wara li kiseb rebħiet kbar mill-elezzjonijiet tal-MEP tal-2009 ’il quddiem. Fuq kollox il-PL rebaħ l-erba’ elezzjonijiet tal-Parlament Ewropew li saru – kisba sinifikanti għal partit li għamel kruċjata kontra s-sħubija fl-UE. Bil-maqlub, il-PN li għad irid jikseb l-ewwel rebħa f’dawn l-elezzjonijiet.

It-triq għall-elezzjoni ġenerali li jmiss

L-għan primarju ta’ dawn l-elezzjonijiet kien l-elezzjoni ġenerali li ġejja, b’uħud jarawha bħala partita ta’ ħbiberija ta’ qabel it-tellieqa propja. Għalhekk, kwalunkwe konklużjoni politika għandha ssir  b’mod kawt, peress li l-Parlament Ewropew  u l-elezzjoni ġenerali huma differenti. Filwaqt li prestazzjoni qawwija fl-2024 hija inkoraġġanti, il-PN irid jevita li jimla rasu. Bl-istess mod, il-PL jirriskja telfa jekk mhux se jieħu r-riżultat tas-Sibt bis-serjetà.

Jekk tħares lejn l-elezzjoni ġenerali tal-2022, l-uniċi li żiedu b’mod reali kienu kandidati indipendenti, li l-voti tagħhom żdiedu minn 9,308 għal 33,102. Din iż-żieda tista’ tindika r-rieda tal-votanti li jikkastigaw il-partit preferut tagħhom jew billi jastjenu jew jivvutaw għal xi ħadd ħlief ir-rivali politiċi tagħhom. Huwa probabbli li s-sehem ta’ kandidati indipendenti se jonqos fl-elezzjoni ġenerali li jmiss.

Għaż-żewġ partijiet ewlenin, din l-elezzjoni fissret telf ta’ voti. Il-PN tilef 13,882 vot meta mqabbel mal-elezzjoni ġenerali tal-2022, filwaqt li l-PL kellu kollass parzjali għax tilef 44,902 vot.

Minn issa  ’l quddiem, il-prestazzjoni tal-PL fil-gvern se tkun kruċjali. Jekk jonqsu milli jreġġgħu lura dan it-tnaqqis, dan jista’ jwassal għal elezzjoni bikrija biex tiġi żgurata r-raba’ rebħa konsekuttiva. Għall-PN, huwa evidenti li għamlu progress sinifikanti. Is-suċċess futur tagħhom jiddependi mill-istrateġija elettorali tagħhom, li wriet titjib fl-elezzjoni tal-PE. Madankollu, jeħtieġu tim aktar b’saħħtu ta’ kandidati biex jappellaw lill-votanti mhux indeċiżi u dawk li tilfu l-fiduċja fil-politika b’mod ġenerali. Il-PN irid jibni fuq il-momentum mir-riżultat tal-elezzjonijiet tal-PE. Iċ-ċavetta se tkun dawk il-100,000 votant li baqgħu id-dar. Filwaqt li l-PL għadu jibbenefika mill-fatt li jinsab fil-Gvern u għandu ferm iktar riżorsi, xejriet riċenti jindikaw li dan il-vantaġġ qed jonqos, hekk kif sezzjonijiet kbar tal-elettorat donnhom iridu bidla akkost ta’ kollox.